Korona virüs Pandemisi Dünya Finans Piyasalarını iyi mi Etkiliyor?

Kovid-19 pandemisi ile ortaya çıkan ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlama ve belirsizlik dünya ekonomisini ve finans piyasalarını negatif olarak etkilemeye devam ediyor. Global ekonomi daralmaya devam ederken finans piyasalarında güvenli limanlara doğru kaçıma eğilimi hakim.

Ekonomik faaliyetlerde yavaşlama
Öncelikle uluslararası finans kuruluşları ve bankalar korona virüs salgınından sonra 2020 global ekonomik büyüme tahminlerini değiştirerek aşağıya çekti. OECD’nin Mart 2020 raporunda global ekonomik büyüme tahminini yüzde 2,9’dan yüzde 2,4’e çektiği görülüyor. Rapora bakılırsa en yüksek gerileme Çin ve Japonya’nın ekonomik gelişme verilerinde gerçekleşmiş. OECD raporunda Çin’in 2020 gelişme tahminini yüzde 5,7’den yüzde 4,9’a düşürdü. Aralık ayında Çin’de süregelen korona virüs salgının Çin ekonomisi üzerindeki tesirleri açıklanan makro ekonomik verilerden açıkça görülüyor.

Global ekonomik büyümenin yavaşlamasında, dünyanın üretim merkezi olan Çin’deki üretim faaliyetlerinin son iki ayda yüzde 10 gerilemesi en büyük etkenlerden biri. Çin ile yakın ekonomik ilişki içinde olan öteki Asya ülkelerinde de ekonomik daralmanın tesirleri dolaylı olarak hissedilmeye başlandı. Açıklanan makroekonomik veriler Kovid-19 pandemisinin niçin olduğu ekonomik daralmanın Çin’den başlayarak dalga dalga tüm dünyaya yayıldığını gösteriyor. Korona virisü salgınının dünya genelinde neden olduğu ekonomik etkiler:

Üretimde Yavaşlama
Tüketim Harcamaları ve Talepte Daralma
Hizmet Sektöründe Küçülme
İşsizliğin Artışı
Finans piyasalarında güven arayışı
Korona virüs salgının Çin’in peşinden beklenmedik bir şekilde öteki ülkelere de yayılarak hızla İran, İtalya ve Avrupa ve ABD’nın büyük bir bölümünü tesiri altına alması tüm dünyada panik ve korkuya neden oluyor. Pandemi haline dönüşen salgının özellikle İtalya ve İspanya’da neden olduğu yıkıcı etkilerin televizyonlar ve toplumsal medyada görüntülenmesi yatırımcı hissiyatını negatif etkiliyor.

Tüm bu gelişmeler finans piyasalarında belirsizlik ve panikten meydana gelen volatiliteyi artırken, salgının ne vakit biteceğine dair belirsizlik hisse senetleri piyasalarındaki satış dalgasını körüklüyor. Salgının önlenmesine yönelik olarak uygulamaya konulmuş olan tedbirler ülke ekonomilerine büyük darbe vurmaya devam ediyor. Önlemler ve engellemeler tüm sektörleri etkilerken özellikle Avrupa ve ABD’da en büyük darbeyi başta gezim ve ulaşım olmak üzere hizmet sektörü almış görünüyor. Şirket karlılıklarında gerileme beklentisi yatırımcıların hisse senetleri piyasalarından hızla çıkmasına neden oluyor. Talepteki azalmadan meydana gelen petrol tutarlarındaki yüzde 50’yi aşan gerileme ise başta ABD olmak üzere petrol üreticisi ülkelerin petrol gelirlerinin büyük ölçüde düşmesine niçin oluyor. Özellikle ABD yaptırımları ve koronavirüs salgınıyla boğuşan İran bu durumdan en çok etkilenecek ülkelerin başlangıcında geliyor.

Başta Fed ve ECB olmak üzere, bir çok ülkenin merkez bankası piyaslarda kredi ve nakit sorunsı yaşanmaması için faiz indirimi kararı aldılar. Yine ABD ve AB olmak üzere bir çok ülkenin iktisat yönetimleri tüketicilere ve şirketlere yönelik ekonomik destek paketleri açıkladı. Ancak bütün bu gelişmelerin finans piyasalarına ve yatırımcılara yeterince güven vermediği gözlemleniyor. Belirsizlik devam etmiş olduğu sürece yatırımcıların güvenli limanlara sığınmaya devam etmeleri planlanıyor.

Korona virüsü salgının yarattığı büyük belirsizliğin finans piyasalarına tesirleri:

•    Hisse senetleri piyasalarında yoğun satış dalgası devam ediyor.
•    Yatırmcılar güvenli liman olarak gördükleri altın, ABD devlet tahvilleri ve ABD dolarına yöneliyor.

Dolar ve Euro Paritesi
ABD Merkez Bankası Fed ve AB Bankası ECB korona virüs salgınının dünya ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkilerini azaltmak ve ABD ve AB’de tüketicilerin ve şirketlerin uğrayacağı zararları minimize etmek amacıyla hemen hemen her gün piyasalara güven verici söylemler eşliğinde yeni destekleyici politikalar ve paketler açıklamaya devam ediyorlar. AB’de ekonomik durgunluğun aşılamaması ve koronavirüs salgının bir AB ülkesi olan İtalya’da Çin’den daha çok ölüme niçin olması yatırımcıların bu süreçte ABD dolarını diğer para birimleri karşısında en emin liman olarak görmelerine neden oluyor.

Fed’in ve ECB’nin aldığı kararlar ve açıklanan makro ekonomik verilere bağlı olarak EUR/USD paritesi değişim gösterse de yatırımcıların altını, ABD dolarını ve ABD devlet tahvillerini en güvenilir limanlar olarak görmeye devam ettikleri görülüyor.

Sadece, son günlerde ABD’de olay saysının hızla artarak 70.000’e ulaşması ve işsizlik maaşı başvurularında astronomik bir artışın kaydedilmesinin, ABD kongresinin onayladığı 2 trilyon dolarlık destek paketinin yarattığı pozitif havanın tesirini azalttığını söyleyebiliriz. ABD doları bugün de euro ve öteki temel para birimleri karşısında değer kaybetmeye devam etti.

Örneğin bugün ECB’den gelen limitsiz olarak tahvil alımlarına başladığı açıklaması ve ABD’de işsizlik maaşı başvurularının 3,28 milyona fırlaması ile EUR/USD paritesi 1,10’u gördü. Geçen hafta 1,06’ya kadar gerileyen parite yılbaşından itibaren yüzde 2 değer yitirmişti.

Belirsizliğin, pariteye etki eden tüm faktörler içinde, doların güçlenmesine en fazlaca katkıda bulunan faktör olduğunu varsayarsak, virüs salgınının ne süre sona ereceğine dair belirsizlik devam ettiği sürece EUR/USD paritesinin gerilemeye devam etmesi beklenir. Diğer taraftan koronavirüs salgınının ABD ekonomisine ne kadar zarar verebileceği hemen hemen bilinmiyor. Vaka sayılarının İtalya’da olduğu gbi denetim edilemez boyutlara ulaşması ve sıhhat sisteminin buna cevap vermekte yetersiz kalması durumunda doların hızla değer kaybedeceği açıktır. Aynı şekilde işsizlik maaşı başvurularının her hafta bu şekilde artmaya devam etmesi de doları zayıflatacaktır. Euro bölgesindeki gelişmeler de aynı şekilde partiyi etkileyecektir. Euro bölgesinde salgının etkilerini yansıtan makro ekonomik verilerin euro üzerinde baskı yaratması kaçınılmaz olacaktır.

Korona virüsü salgınının kontrol altına alınması yada sona ermesi belirsizliği ortadan kaldıracağı için dolar üzerindeki baskıyı artıracaktır. Öte taraftan korona virüs salgınının minimum bir yıl daha devam edeceğine ilişkin görüş çok yaygın. Bu şekilde bir durumda ise doların bir süre daha güçlü olmaya devam edeceği düşünülebilir. Bunun yanı sıra yatırımcı hissiyatını ve beklentilerini etkileyen uluslararası finans kurumları ve bankaların değerlendirmeleri de kısa vadede dolar euro paritesinin yönünü etkileyecektir.